“Sığorta şirkətləri sığorta üzrə ixtisaslaşmış tələbələrlə işləməyə daha maraqlıdırlar” – İlahə Nəccari
Sığortalı Azərbaycan sığorta sahəsindəki silsilə müsahibələri davam edir. Bu dəfəki qonağımız sığorta üzrə təlimçi İlahə Neccaridir.
İlahə xanım, sığortanı necə öyrəndiniz, daha doğrusu necə oldu ki, məhz sığorta oxumaq qərarına gəldiniz?
Sözün açığı universitet illərində sığortanı elə də yaxşı öyrənə bilmədim, nəzərə alın ki, mənim magistratura təhsilim sığortadır.
Onu demək istəmirəm ki, universitet müəllimlərim nəsə öyrətmədilər, sadəcə danılmaz həqiqət var ki, resurs çatışmazlığı, sığortanın qeyri-papulyarlığı, materialların anlaşılan səviyyədə olmaması daha yaxşı biliklərə sahib olmaq imkanı yaratmadı.
Nə qədər qəribə səslənsə də sığortanı, sığorta şirkətlərinin saytlarındakı “sual-cavab” bölmələrindən öyrəndim (gülür). Sonra təbii digər materialların axtarışına çıxdım, xarici saytlara üz tutdum. “Sığorta lüğəti” jurnalı var idi, o, jurnal mənə çox kömək oldu.
Sonra əsas qanunvericilik bazalarından, ARPA-nın (Azərbaycanın Risk Peşəkarları Asossiasiyası) tərcümə etdiyi tədris vəsaitindən (Devid Bland “Sığorta: prinsiplər və təcrübə”), eyni zamanda AZMKÇ-nın (Azərbaycanda Milli Kvalifikasiya Çərçivəsinin icrasına dəstək” layihəsi) materiallarından, özümün tədqiqatlarından öyrəndim və öyrənirəm…
Sualınızın ikinci hissəsinə isə belə cavab verə bilərəm: Hər hansı bir sözün və ya situasiyanın insan həyatını tamamən dəyişəcəyinə inanan insanlardanam. Sığortanı oxumağıma bir sığorta hadisəsinin baş verməsi oldu, daha doğrusu sığorta şirkətinin sığorta ödənişini verməklə öz vədini tutması səbəb olub. Yaxşıdır ki, oldu. (gülür)
İndi artıq özünüz müəllimsiniz, sahənizi sevə-sevə tədris etdiyinizi bilirik, bəs bu sahənin tədrisi üçün hansı resurslardan istifadə edirsiniz?
Əvvəllcə onu deyim ki, hansı resurslardan ümumiyyətlə istifadə etmirik. İndiyə kimi yazılmış heç bir ədəbiyyat tədris vaxtı köməyimizə çatmır, çatmadı. Bunu tam məsuliyyətimlə qeyd edirəm. Təsəvvür edin müəlliflərin yazdığı ədəbiyyatlar xarici dildən tərcümədir, daha doğrusu plaqiatdır.
Sonra o ədəbiyyatlarda tərcümə səviyyəsi çox aşağıdır, heç sahənin terminləri düzgün tərcümə edilməyib və mental bir yanaşma var: hansı ki, düşünürlər ki, nə qədər terminlərdən istifadə edərək ağır ədəbiyyat yazsaq o qədər savadlı görünərik. Qeyd etdiyim bu səbəblərdən dolayı ümumiyyətlə bir dənə də olsun milli ədəbiyyatlardan yararalana bilmirik. Siz düşünün, o ağır, anlaşılmaz sətirləri kollecin 17-18 yaşlı tələbəsinə necə mənimsətmək olar?!
Çox yaralı yerimizdir ki, ölkəmizdə “Sığorta marketinqi”nə aid bir dənə də olsun tutarlı ədəbiyyata rast gələ bilmirik. Və ya “Sığorta əməliyyatları”na dair geniş spektrlı materiallar tapmaq çətindir. Müəllim məcburdur ki, xarici saytlara üz tutsun.
Ədəbiyyat məsələsində ciddi problemlər yaşayırıq, lakin hər zaman bir çıxış yolu var. Artıq özümüz yazmağa başlamışıq sığorta ədəbiyyatını. Ümid edək xeyirli və faydalı olacaq.
Lakin yaxşı işlər də var, misal üçün ARPA-nın sığorta sahəsinə qazandırdığı “Sığorta: Prinsiplər və təcrübə” kitabı, “Azərbaycanda Milli Kvalifikasiya Çərçivəsinin icrasına dəstək” layihəsinin “Sığorta” modulunun materialları, qanunvericilik bazaları tələb olunan saatlara uyğun tədris materiallarının hazırlanmasında xeyli köməyimizə çatır. Eyni zamanda aidiyyəti mövzular üzrə media materialları, sığorta xəbərləri və ARB İqtisadi kanalının “Sığorta vaxtı” verilişləri nəzəri biliklərdən əlavə, sığorta bazarında baş verənlərlə bağlı əsaslı bilgilər əldə etməyimizdə yardımçı olur.
Ölkəmizdə sığorta təhsili verən neçə ali təhsil ocağı var?
Hal-hazırda ölkəmizdə sığorta təhsili verən ali təhsil ocaqları yoxdur. Təəssüf. İndi sığorta ixtisasının tədrisini orta ixtisas təhsili müəssisələri aparır, yəni kolleclər.
Qeyd etdiyiniz təhsil müəssisələri sırf sığorta mütəxəssisi hazırlayır, yoxsa sığortanın sahələri üzrə əmək bazarına ixtisaslı kadr buraxır?
Bəzi kolleclərdə sırf “Sığorta agenti” hazırlanır, lakin kolleclərin əksəriyyəti ümumi sığorta mütəxəssisi hazırlayır.
Sığortaya tələbələrin marağı hansı səviyyədədir?
Bilirsiniz heç kəsə sirr deyil ki, bizim təhsil sistemi elədir ki, kim hara “düşürsə” onu da oxuyur. Çox qəribə bir məsələdir ki, “düşdükləri” sahəni oxuyan tələbələrin çox hissəsi sonradan öz sahələrini sevməyə başlayırlar. Və əlbəttə ki, sahənin sevilməsinə müəllimlərin də səbəb olmağı var. Bu baxımdan tələbələrin sığortanı seçim marağı hansı səviyyədədir bunu bilmirəm, lakin dəqiq bildiyim bir nəsnə var ki, tələblər bu sahəni öyrənməyə başlayanda artıq nə qədər spesifik və faydalı sahə olduğunu ilk vaxtlardan anlayırlar.
Sığorta təhsili verən müəsissə kimi, sığorta şirkətləri ilə əlaqələriniz necədir?
Bu yaralı yerimizdir (gülür). Şirkətlərimizin əksəriyyətinin tələbə qəbul etməyə və ya sığorta təhsili verən müəssisə kimi, qarşılıqlı fəaliyyət göstərməyə “vaxtları yoxdur”. Lakin bəzi şirkətlərimiz də var ki, onlar doğrudan da tələbələr üçün təcrübə proqramları nın təşkili, seminar və təlimlərin keçirilməsində maraqlıdırlar və biz bunu qarşılıqlı şəkildə edirik.
Sığorta şirkətləri nə qədər maraqlıdırlar sığortanı yeni bitirən tələbəni kadr kimi qəbul etməyə?
Bütün müəssisələr kimi sığorta şirkətləri də əlbəttə ki, perspektivli kadrı işə qəbul etməyə daha çox üstünlük verirlər. Bu çox normal və qəbulediləndir. Məzun olmuş tələbələrimizdən sığorta şirkətləri ndə çalışanları vardır. Aktiv tələbələrin öz bilik və bacarıqları sayəsində bu gün şirkətlərdə çalışması onun göstəricisidir ki, şirkətlərimiz də sığorta ixtisasını bitirmiş tələbəni qəbul etməyə daha maraqlıdırlar, nəinki əksinə.
Müəllim kimi tədris prosesində hansı çətinliklərlə üzləşirsiniz?
Əsas çətinliklərimiz şirkətlərlə komunikativ əlaqələri qura bilməməyimizdir. Şirkətlərlə sıx əlaqələrimiz qurulsa, tədris təcrübəsini şirkətlərdə keçsək, nəticələrimiz daha əla olar. Düşünün, tələbə bir aylıq tədris müddətində hər həftə sığorta şirkətinin bir bölməsində çalışsa, şirkətin ümumi iş prinsipi ilə tanış olduqdan sonra, artıq özünə də aydın olar ki, hansı şöbədə daha perspektivli kadr olar.
Məqsədlər, amallar böyükdür, sadəcə şirkətlərlə təhsil müəssisələrinin əl-ələ verməyi lazımdır. Hər şeydən öncə bu, ixtisaslı kadrın yetişməsi, daha sağlam gənclik və gələcəyimiz üçündür.
Sizcə bu çətinliklərin həll yolları nələrdir?
Həll yolları çoxdur, amma ən birincisi bayaq dediyim kimi, sığorta şirkətləri ilə məhz sığorta ixtisası üzrə təhsili verən müəssisələrin əlaqələrinin gücləndirilməsidir.
İlahə xanım sizcə, sığortanın daha yaxşı öyrədilməsi və ya insanlar arasında daha qəbuledilən olması üçün tədrisə orta məktəbdən başlanmalıdır, yoxsa bakalavriat səviyyəsi yetərlidir?
Bilirsiniz sığorta çox spesifik bir sahədir, orta məktəbdən başlanılması düzgün deyil. Və bildirim ki, ümumi orta məktəb təhsilinin “Həyat bilgisi” kitabında sığorta haqqında sadə bilgilər vardır. Əgər sırf tədris kimi nəzərdə tutursunuzsa bakalavrdan başlanılması daha uyğundur. Amma sırf mədəniyyət kimi formalaşmasını deyirsinizsə, bu artıq daha geniş sferalı işlərin aparılmasını tələb edir.
Gənc sığortaçılara tövsiyələriniz nə olardı?
Özüm də gəncəm axı, Dilarə xanım (gülür). Açığı məsləhət verməyi sevmirəm, lakin bütün varlığımla inandığım bir nəsnə haqqında deyə bilərəm: Yalnız sevgi bütün qapılara açardır! İşi də sevərək görmək lazımdır!
Böyük ağrı və təəssüflə deyim ki, düz 5 il istəmədiyim sahədə çalışmışam. Bu mənə nə zövq verdi, nə yaşam verdi, nə də maddi təminat verdi. Düzdür pedaqoq kimi yetişməyimdə ARTİ-nin (Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutu) əməyi çoxdur, lakin öz sahəmdən bir az geri saldı.
Sevərək görülən hər iş bir gün mütləq böyük uğur və maliyyə ilə geri dönür. Həm də sevərək görülən işlər heç iş sayılmır ki, bu sadəcə səmərəli vaxt keçirməkdir. (gülür)
Sualınıza cavab olaraq: Gənclər, hansı sahəni oxuyursunuzsa oxuyun, onu mütləq sevərək öyrənin. Əgər sahənizi sevmirsinizsə, özünüzü o sahənin bir zərrəsi və faydalısı görə bilmirsinizsə, sevdiyiniz sahəyə keçid etməyə heç vaxt tərəddüd etməyin! Elə indi addım atın!
Sığortalı Azərbaycan – https://sigortaliazerbaycan.com/ – Sigorta Medya Nəşridir – bütün hüquqlar qorunur
Sigorta Medya Türkiye – www.sigortamedya.com.tr
– Sığorta növləri və ümumi sığorta fəaliyyətləri haqqında ətraflı məlumat almaq üçün veb saytımıza daxil ola bilərsiniz. Hər gün daha inkişaf etmiş cəmiyyət olmaq məqsədi ilə addımlar atırıq. Sığorta xidmətlərinin nə qədər vacib olduğunu izah etmək, üçün ən son məlumatları və xəbərləri daxil edirik. Faydalanmaq istədiyiniz sığorta növləri haqqında ətraflı məlumat əldə etmək üçün saytımıza nəzər yetirə bilərsiniz. Saytımız vasitəsi ilə eyni zamanda həm fərdi həm korporativ sığorta növləri ilə tanış ola və bütün suallarınıza dərhal cavab ala bilərsiniz. Bizim saytımızın köməyi ilə şəxsi pensiya və həyat sığortası ilə bağlı maraqlandığınız bütün suallara cavab tapa bilərsiniz – İqtisadi gündəm.
