Sığorta Tənzimləmələrinin İqtisadiyyat İslahatı Paketinə daxil edilməli olduğunu söyləyən Sığorta Tətbiqçiləri Dərnəyinin rəhbəri Fəxri Altıngöz sığorta sektorunun inkişafı üçün sığorta tənzimləmələrinə ehtiyac olduğunu söylədi. Altıngöz “Sığorta sektorunun inkişafı üçün sığorta qanunu struktur islahatları çərçivəsində tək bir “Çətir qanunu” olaraq yenidən yazılmalıdır” dedi.
Sığorta Tətbiqçiləri Birliyinin rəhbəri Fəxri Altıngöz sığorta sektorunun inkişafı üçün “Çətir qanunu”na ehtiyac olduğunu bildirdi. Sığorta Tənzimləmələrinin İqtisadiyyat İslahatı Paketinə daxil edilməli olduğunu söyləyən Altıngöz “Yeganə qanun olacaq “Çətir qanunu” İqtisadi İslahatlar Paketinin məqsədinə uyğun olacaq. Sektorun böyüməsi həm qənaət nisbətimizə töhfə verəcək, həm də cəmiyyətin yükünü azaltma vəzifəsini öz üzərinə götürəcək” dedi.
Dəqiq və real həll
“Prezidentimiz 2021-ci il İqtisadi İslahatlar Paketinin məqsədinin makroiqtisadi sabitliyin təminatı və rəqabətçi istehsalın, həmçinin məhsuldarlığın artımı olduğunu bildirdi. Əsas islahat sahələri olaraq struktur və makroiqtisadi əməliyyatların təyin olunduğunu deyən Altıngöz sözünə belə davam etdi:
“Sığorta sektorunun inkişafı üçün struktur islahatları çərçivəsində sığorta qanunu tək “Çətir qanunu” kimi yenidən yazılmalıdır. Sığorta qanunvericiliyini vahid və hərtərəfli mətndə tərtib etmək və qanunvericiliyin müddəaları arasında koordinasiyanı təmin etmək məqsədilə tək bir dövlət orqanının səlahiyyətli elan olunması daha doğru və real bir həll yolu olacaq”.
Çətir qanunu – Almaniya, Fransa və İsveçrədə müstəqil bir qanun var
Altıngöz “Lazımi yenilikləri təxirə salmadan etmək üçün, sığortanı digər məsələlərdən ayırmaq və yalnız sığorta ilə əlaqəli bir qanunnamədə toplamaq lazımdır” dedi.
“Almaniya, Fransa və İsveçrədə sığorta (Ticarət Qanunu kimi) geniş çərçivəli qanunlar daxilində müstəqil bir qanun kimi tənzimlənir.
Almaniyada VVG (Müqavilə Qanunu) və VAG (Tənzimləmə və Nəzarət Hüququ), İsveçrədə LCA (Müqavilə Qanunu) və Fransada “Code des Assurances” (Sığorta Kodlaşdırması) mövcuddur. İngiltərədə MİA (Dəniz Sığortası Qanunu) və Sığorta Qanunu-2015 yalnız sığorta ilə əlaqədar (başqa heç bir mövzu ehtiva etməyən) qanunlardır.
Bütün müddəaları vahid bir mətndə toplamaq və vahid bir dövlət orqanına səlahiyyət vermək daha doğru və real bir həll olacaq” deyən Altıngöz onu da vurğuladı:
“Hazırda fərqli qanunların fərqli nazirliklərin səlahiyyətlərinə və yurisdiksiyalarına aid olduğunu nəzərə alaraq, sığortaya dair müddəaların qəbul edilməsi və dəyişdirilməsi baxımından hər dəfə başqa bir dövlət orqanının idarəsi lazım olacaq. Bu da lazımi həllərin vaxtında qəbul edilməsini çətinləşdirər”.
Sığorta müqavilələrinə dair ilk tənzimləmə 1906-cı ildə olub
Osmanlı dövlətində sığorta müqavilələri ilə əlaqədar ilk tənzimləmənin 1906-cı ildə olduğunu söyləyən Altıngöz “Sığortaya dair bu ilk müddəalar 1850-ci il tarixli “Qanunnamei Ticaret” (Ticarət Qanunu) əlavələrindən biri olaraq, qüvvəyə mindi. Cümhuriyyət dövründə sığorta müqavilələri ilə bağlı müddəalar ilk dəfə 1926-cı ildə qəbul edilmiş Ticarət Qanununda yer almışdir. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra, 1956-cı ildə (1957-2012-ci illər arasında qüvvədə qalmış) 6762 saylı Türk Ticarət Qanunu qəbul edildi və sığorta müqaviləsi bu qanunun 5-ci kitabını təşkil etdi. 6762 nömrəli (1956-cı il tarixli) əsasnamədə aşağıdakı açıqlama var: “Qanun layihəsinin beşinci kitabında hər növ sığorta ilə bağlı qaydaların bir araya gətirilməsi məqsədəuyğun hesab edildi. Bununla birlikdə, əhəmiyyətli dəyişikliklər təklif edilmir. Çünki hazırlanmaqda olan sığorta qanununun qüvvəyə minməsinə qədər keçən dövrdə mövcud vəziyyəti dəyişdirmək üçün təcili bir səbəb yoxdur”. Altıngöz 2011-ci ildə qüvvəyə minmiş (yeni və son) Türk Ticarət Qanunun hələ formalaşmadığını və hələ tamamlanmadığını vurğuladı.
Çətir qanunu – Qanuni tənzimləmələr çox sayda qanuna söykənir
– İstehlakçı müqaviləsi xüsusiyyətlərinə malik (tərəflərdən biri istehlakçı olan) sığorta müqavilələrinə tətbiq ediləcək qaydalar istehlakçının müdafiəsi haqqında qanunda;
– Dövlətin sığorta fəaliyyətini və bu fəaliyyəti gerçəkləşdirən iştirakçıları (sığorta və təkrarsığorta şirkətləri, TSB, sığorta vasitəçiləri (agentliklər və brokerlər), mütəxəssislər, aktuarilər) tənzimlənmə və nəzarətə dair qaydalar Sığortaçılıq Qanununda;
– İcbari yol sığortasına dair xüsusi tənzimləmə Yol Qanunu çərçivəsində;
– Fəlakət sığortalarına dair bəzi müddəalar Təbii Fəlakət Sığortası Qanununda;
– Kənd təsərrüfatı sığortalarını tənzimləyən müddəalar Kənd Təsərrüfatı Sığortası Qanununda yer alır.
– Bundan əlavə, Türk Mülki Aviasiya Qanunu, Təbabət və Sənət Tətbiqi haqqnda Qanun və Sosial Sığortalar ümumi Tibbi Sığorta Qanunu kimidir və mətnlərdə sığorta ilə bağlı qanuni müddəalar mövcuddur.
1956-cı il tarixli qanunun sığorta qaydaları, demək olar ki, yarım əsrdən çox müddət ərzində demək olar heç dəyişmədən, donmuş vəziyyətdə tətbiq edilməyə davam etdi. Bu müddəalar sayəsində ehtiyacları ödəmək mümkün olmadı və ölkəmizdə sığorta işinin gözlənilən səviyyədə inkişafı dayandırıldı.
2011-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisi tərəfindən qəbul edilən Türk Ticarət Qanununun sığorta qanunları ilə əlaqədar qaydaları bugünkü ehtiyacları ödəmək üçün yetərli deyil.
Sığortalı Azərbaycan – https://sigortaliazerbaycan.com/ – Sigorta Medya Nəşridir – bütün hüquqlar qorunur
