Türkiyə də İcbari sığorta sektoru böyüyür

0
1055
Türkiyə
Türkiyə

Türkiyə də sığorta işinin inkişafında mühüm rol oynayan icbari sığortalar, yüksək həcmləri sayəsində risklərin azaldılmasına əhəmiyyətli bir töhfə verir.

Sığorta bazarının böyüməsinə təkan verən icbari sığortanın digər bir xüsusiyyəti də bütün tərəflərə Üçqat Qalibiyyət (üçqat qələbə) təqdim etməsidir. Başqa sözlə, icbari sığortaları dövlət, sığortası olanlar, üçüncü şəxslər və sığorta şirkətləri qazanır.

İcbari sığorta dünyada və Türkiyə də sığorta sektorunun inkişafında rol oynayan ən vacib məhsullardan biridir. İcbari sığortadan bəhs edildikdə ağla gələn ilk şey TCIP və İcbari Trafik Sığortası olsa da, ölkəmizdə təxminən 18 sahədə icbari sığorta məhsulları mövcuddur.

Avropa ölkələrində olduğu kimi ölkəmizdə də sığorta bazarının inkişafı üçün hazırlanmış icbari sığortalar təkcə sığorta şirkətlərinə deyil, dövlətə və sığortalılara da əhəmiyyətli töhfə verir.

İcbari sığortanın ictimai mənfəət baxımından və geniş miqyaslı risklərə qarşı doğru olduğunu söyləyən Sığorta Təcrübəçiləri Birliyi İdarə heyətinin sədri Fahri Altıngöz “Dövlət, sığorta sahibləri, zərər görən üçüncü şəxslər və sığortaçılar icbari sığortadan faydalanırlar. Bu səbəbdən icbari sığortada ən azı üçqat qələbə var” dedi.

“Ölkəmizdə və Dünyada İcbari Sığorta Tətbiqləri” mövzusu sektorun YouTube Kanalı “Sığorta Ekranı”nda müzakirə olundu. Proqramın qonağı Sığorta Təcrübəçiləri Dərnəyi (STD) İdarə Heyətinin sədri Fahri Altıngöz oldu. Altıngöz “Sığortamedia”nın Baş direktoru Can Kantarın Türkiyə də və dünyada icbari sığorta tətbiqləri, “Çatı Qanunu” və bazarı genişləndirmək üçün nələr edilməsi lazım olduğuna dair suallarını cavablandırdı.

Türkiyə də icbari sığorta da risk xərclərini azaldır

İcbari sığortaların yaratdığı yüksək həcmin risk xərclərinin azalmasına kömək etdiyini qeyd edən Altıngöz bu vəziyyətin sığorta bazarlarının böyüməsini də dəstəklədiyini söylədi. Altıngöz sözə belə davam etdi:

“Zərər görmüş şəxs zərərini icbari sığortadan tələb edə bilər (məsələn, məcburi məsuliyyət sığortaçısından). Məsul sığortaçı sığorta sayəsində məsuliyyətdən azad olunur. Sığortaçı sığorta məhsulunu da satır. Digər tərəfdən, dövlət tərəfindən ödəniləcək zərərlər (məsələn, fəlakət qanunvericiliyinə görə) də məcburi sığorta sayəsində sığortaçılar tərəfindən ödənilir. Bu vəziyyətdə hər tərəf qazanır.

Məcburi sığortalar xaricində sığortalar pulsuz tariflərlə inkişaf etməlidir. Proqramda məcburi sığortaların çox həssas bir mövzu olduğunu vurğulayan Altıngöz sözünə bu şəkildə davam etdi:

“Bir sektor olaraq məcburi sığortalarla çox detallı bir şəkildə məşğul olmalıyıq. İcbari sığorta tətbiqlərinin əsas məqsədi, böyük maliyyə məhvinə səbəb ola biləcək vəziyyətlərə qarşı ictimai mənbələrdən istifadə etmədən qorunma təmin etməkdir. Cəmiyyətin xeyrinə və irimiqyaslı risklərdən icbari sığortanın tətbiqi düzgündür. Prinsipcə, sərbəst bazar iqtisadiyyatı şəraitində bu icbari sığortaların yaradılması yalnız bu sahələr üçün olmalıdır. Düzdür, digər sığorta növləri pulsuz tarif praktikasında inkişaf edir”.

Sığorta tətbiqlərini məcburi hala gətirərək yaradılan yüksək həcmin risk xərclərinin azalmasına kömək etdiyini qeyd edən Altıngöz “Bununla yanaşı, sığorta bazarlarının böyüməsini də dəstəkləyir. Dünyaya baxdığımızda icbari sığortaların sığortanın inkişafında çox əhəmiyyətli bir rol oynadığını görürük. Bazarın böyüməsi və inkişafı üçün bəzi icbari sığortalar yaradılmışdır. Bu, Almaniya, İngiltərə və digər inkişaf etmiş ölkələrə aiddir. İcbari sığorta da ölkəmizin sığorta inkişafında vacib bir amil olmuşdur” dedi.

Türkiyə də 17-18 icbari sığorta məhsulu olduğunu ifadə edən Altıngöz, “İcazəli sığortalarda Dask və trafik xaricində çox nüfuz olmadığını söyləyə bilərəm. Bəziləri demək olar ki, yoxdur” dedi.

İcbari sığorta nüfuz səviyyəsini artırır

“Düşünürəm ki, Türkiyə dəki icbari sığortalar əsaslı şəkildə yenidən qurulmalıdır” deyən Altıngöz əlavə etdi:

“İnkişaf etməkdə olan bazarlarda icbari sığorta tətbiq olunursa, bu sığortaya sahib olmaq məcburiyyətindədir. Əks təqdirdə peşəni yerinə yetirə bilməzlər. Məsələn, vəkillik qrupu üçün icbari sığorta varsa, bütün vəkillər bu sığortadan keçməlidirlər. Bunu müvafiq palataya təqdim etməlidirlər. Bütün həkimlərimizin bu peşəni tibbi peşə məsuliyyəti sığortasında həyata keçirdiyini də bilirik. Bu cür icbari sığortalar digər filiallarda yaradılsa, nüfuzumuz əhəmiyyətli dərəcədə artacaq. Trafik dalınca getməkdənsə, fərqli bölgələrə meylli oluruq. İcbari sığortalarda cəza sanksiyaları əvəzinə sığortanın şüurunu artırmalıyıq” deyən Altıngöz sözə belə davam etdi:

“Baxın, DASK-a sahibolma nisbəti yüzdə 20-dən yüzdə 60-a yüksəldi. Ciddi təsirə məruz qalanlar üçün icbari sığortanın yaradılmasını vacib hesab edirəm. Bu da həcmi artıracaqdır.

Bizi sadəcə yolda təqib etməkdənsə, fərqli sahələrə yönəldəcək. Buna baxdığımızda 45 mərkəzi məhsulla işləyirik. Bununla birlikdə, bu gün çox vacib hala gələn kiber risklər var. Kiber risklər Sinqapurda icbari sığorta ilə qarşılanır. Yenə də Avropa Komissiyası kiber risklər üzərində işləyir.

İki il ərzində Avropada icbari sığorta daxilində kiber riskləri görə bilərik. Çünki kiber risklər, zəlzələ riski kimi böyük ziyana səbəb ola bilər. Yenə də nəqliyyat sığortaları nəqliyyat vasitəsi bazasında edilir. Beləliklə, biz avtomobildə endirim vasitələrini izləyirik. Halbuki insanları izləmək lazımdır. Çünki insan fərqli vasitələrdən istifadə edə bilər. Bu istiqamətdə insanı izləmək üçün bir iş var.

Birbaşa kompensasiya sistemi kimi ixtisaslı quruluşlara da ehtiyac var. Sənayenin problemi böyümə və nüfuzetmədir. Proqramda sektorun böyüməsi ilə bağlı bir sual “Sığorta sektoru ilk növbədə bizim üçün böyüyürmü?” sualını belə cavablandırmalıyıq” deyən Altıngöz məsələni belə izah etdi:

“Ümumdaxili məhsula baxdığımızda sığorta sektorunun 1.3-1.4 payına sahib olduğunu görürük. Sığorta sənayesinin əsas problemi böyümə və nüfuzetmədir. Buna görə sektor böyümə işini həll etməlidir. Hamımızın burada töhfə verməyimiz lazımdır. Bunlardan bəziləri mövcud məcburi sığortaların nüfuzunu artırmaqla, digər tərəfdən mövcud sığortalarımızda dərinlik əldə etməyimiz lazımdır. Məsələn, işə gedərkən kiber risklərdən danışırıqsa, bu paketi tövsiyə etməliyik.

Digər tərəfdən, rəhbər və işçilərin məsuliyyət sığortası, fərdi məlumatlar haqqında qanun, rəqabət qanunu … Bunlara baxdığımızda bu qədər risklə qarşılaşırıq. Xüsusilə texnologiyanın intensiv istifadə olunduğu bu dövrdə. Bu riskləri necə idarə edə bilərik? Kiber risklər barədə istədiyimiz qədər tədbir görək, onları sıfırlamaq mümkün deyil. Digər tərəfdən, qanuni tənzimləmələrə görə ciddi sanksiyalar var. Bununla əlaqədar olaraq, siyasət sayını artırmalıyıq. Nüfuzu bazaya yaymalıyıq.

Böyümədə bir uğur hekayəsi yazmalıyıq

Proqramda texnologiyadan daha səmərəli istifadə edərək beynəlxalq kapital dəyərlərini cəlb etmək üçün proqnozlaşdırıla bilən bir bazar yaratmağın lazım olduğunu vurğulayan Altıngöz “İçəridəki xarici paytaxtların iştahını da artırmalıyıq. Yerli və xarici kapital böyümənin mümkünlüyünü görərək sektora sərmayə qoyur. Bu səbəbdən böyümə baxımından bir müvəffəqiyyət hekayəsi ortaya qoymalıyıq. Böyümənin baş verəcəyi sahələr yeni sığortanın tətbiqi və mövcud sığortaların genişləndirilməsi, həmçinin mövcud sığortalılarımızın məhsul çeşidinin və müxtəlifliyinin artırılması hesabına olacaqdır. Burada da agentliklərimizin qarşısında həqiqətən böyük bir vəzifə durur. “Trafik, avtomobil sığortası və icbari zəlzələ sığortası kimi məhsullardan kənara çıxmalı, vitrindəki bütün məhsulları daha yaxşı başa düşməli və müştərilərimizə tövsiyə etməliyik.

Daha çox sığorta növləri satmalıyıq

Mükafat rəqəmlərini nəzərə alaraq sektorun inflyasiyanın üzərində böyüdüyünü bildirən Altıngöz, “Sektorun hər yerdə gerçək olaraq böyüdüyünü də söyləyirik. Ancaq böyümənin əsas amilinin nə olduğuna baxdıqda, məzənnə təsirini də görürük. Ticarət və sənaye müəssisələrimizin sığortaları ümumiyyətlə, xarici valyutada tərtib olunur. Buna görə məzənnədəki artımı mükafat olaraq əks etdiririk. Parçalar baxımından baxdığımızda böyümə olmur. Bazaya yayılmağın genişlənməsi varmı? Buna görə də real mənada böyüyürük, ancaq bunu dərindən təhlil etdikdə sektorun böyümə problemi ortaya çıxır. Daha çox sığorta satmağımız və daha çox mükafat yazmağımız, agentlərimizin daha çox komissiya alması çox vacibdir.

Türkiyə də “Çatı qanunu”na ehtiyac var

Verilişdə “Çatı qanunu” ilə bağlı fikirlərini izah edən Altıngöz “Görürəm ki, TSB və SEDDK cari məsələlərimizin həlli üzərində sıx işləyirlər. Qanuna daxil edilmək istənən bir çox qanun var. Böyük bir səy içindədirlər. Digər tərəfdən, Konstitusiya Məhkəməsinin ləğvi ilə sektor yenidən trafik sığortalarında geri getdi. Yenə də şirkətlər 2-3 milyard lirə əlavə yük altındadır. Konstitusiya Məhkəməsi bunun həllini qanuni bir tənzimləmə olaraq görür. SEDDK bununla bağlı bir iş apardı. İndi Parlament İş Komissiyasına göndərilib. Buradan çıxsa, radikal bir həll mümkün olacaq. Sığorta müxtəlif qanunlarla bəslənildiyi üçün bunu “Çatı qanunu” altında toplamaq daha rasional olardı. Beləliklə, bu problemlər aradan qaldırılacaq. “Çatı qanunu” bu gündən sabaha olacaq bir şey deyil. Bəzi tənzimləmələr qarışıq olduğundan, bunu tək başına edə bilərsiniz. Və ya bu iradəni göstərsəniz də, nəticəyə çata bilməyəcəksiniz. Yalnız ticarət qanununun sığorta kitabı və sığorta qanunu kifayət deyil. Bunlardan başqa qanunlar da bizi bəsləyir. “Çatı qanunu”nun bu problemi həll edəcəyini təklif etdik. İnkişaf etmiş bazarlara baxdığımızda, onlar “Çatı qanunları” hazırladılar. Sığorta ilə bağlı bütün qaydalar bu qanunla əhatə olunur. (Türkiyə dən xəbərlər)

Sığortalı Azərbaycan – https://sigortaliazerbaycan.com/ – Sigorta Medya Nəşridir – bütün hüquqlar qorunur

Sigorta Medya Türkiye – www.sigortamedya.com.tr

BIR CAVAB BURAXIN

şərhinizi daxil edin!
Buraya adınızı daxil edin