Ağıllı avtomobillər hakerlərin radarındadır – Sığortalı Azərbaycan xəbər verir ki, daha az qəza, daha çox rahatlıq və asan texniki xidmət məqsədi ilə smart texnologiya ilə təchiz edilmiş yeni nəsil avtomobillər hakerləri sövq etdi. Son 3 ildə avtomobillərə edilən kiberhücumların 225 faiz artması və 13 fərqli ölkədə 25 Teslanın uzaqdan bir haker tərəfindən ələ keçirilməsi vəziyyətin ciddiliyini ortaya qoydu.
Mütəxəssislərin fikrincə, sığorta sənayesi ağıllı nəqliyyat vasitələrinin üzləşdiyi kiber risklər və yarana biləcək zərərlərlə bağlı təcili tədbirlər görməlidir. Ötən aylarda 19 yaşlı gənc haker 13 fərqli ölkədə 25 Tesla avtomobilinin sistemini sındırdığını və nəzarəti qismən ələ keçirdiyini açıqlamışdı.Bunun çox təhlükəli nəticələri ola biləcəyini bildirən haker vəziyyəti Tesla səlahiyyətlilərinə çatdırmışdı. O, tvitində yazıb: “Siz magistralda olarkən kiminsə uzaqdan musiqi səsləndirə bilməsi və ya pəncərə və qapıları aça bilməsi olduqca təhlükəlidir. Hətta işıqların daim yanıb-sönməsi digər sürücülərə potensial təhlükəli təsir göstərə bilər.” Hakerin bu hərəkəti ağıllı texnologiya ilə təchiz edilmiş yeni nəsil avtomobillərin təhlükəsizlik zəifliyi ilə bağlı beyinlərdə sual işarəsi yaradıb.
Tədqiqatlar göstərir ki, nəqliyyat vasitələri daha ağıllı olur, lakin onlar həm də bir çox kiber təhlükələr gətirir. Cəmi bir neçə ildən sonra avtomobil sənayesinin kiberhücumlar səbəbindən 500 milyard dollardan çox zərər çəkə biləcəyi proqnozlaşdırılır. Bildirilir ki, 2021-ci ildə ağıllı avtomobillərə qarşı edilən kiberhücumların 85%-i uzaqdan, 40%-nin isə back-end serverlərini hədəf alır. Hakerlərin ağıllı alətlərə hücumları tezliklə ağlasığmaz hala gələ bilər. Hakerlərin avtomobilinizə nəzarəti ələ keçirməsi və Hollivud filmlərindəki kimi əsir düşməniz o qədər də şişirdilmiş kimi görünmür. Mütəxəssislərin fikrincə, sığorta sənayesi ağıllı nəqliyyat vasitələrinin üzləşdiyi kiber risklər və yarana biləcək zərərlərlə bağlı təcili tədbirlər görməlidir.
Oğrular sistemdəki zəiflikləri yaxından izləyirlər
ABI Research-in məlumatına görə, 2020-ci ildə qlobal ağıllı avtomobil satışları təxminən 30 milyon ədəd təşkil edib. Bu rəqəmin 2025-ci ilə qədər 115 milyona yüksələcəyi gözlənilir. Texnologiyanın inkişafı ilə oğruların üsullarının daha da ağıllılaşdığını bildirən mütəxəssislər, “Avtomobil oğurluğunun ənənəvi olaraq necə baş verdiyini düşünəndə kimsə avtomobilə elektrik bağlantısı etməli və ya əllə girməli idi. “İndi nəqliyyat vasitələrində potensial olaraq daha çox giriş nöqtələri var.” Məsələn, bir təhlükəsizlik şirkəti Yaponiyanın avtomobil nəhənginin modelində zəiflik aşkar edib. Təhlükəsizlik şirkətinin aşkarlamasına görə, bu boşluq hakerlərə avtomobilin kilidini açmaq və ya uzaqdan işə salmaq üçün açar fobdan kodları ələ keçirməyə imkan verib. Mütəxəssislər, yeni nəsil avtomobillərdə güzgülərin qapıların açıq olması xüsusiyyətinin oğruları istiqamətləndirdiyini söyləyir və belə izah edir: “Bəzi modellərdə açar avtomobildə qalanda güzgülər kənarda qalır. Bu, oğruları işə sala bilər, çünki açarın içəridə olduğunu və asanlıqla oğurlana biləcəyini göstərir.” Sığorta sənayesi hazır olmalıdır Ekspertlərin fikrincə, avtomobil sahibləri və sığortaçılar ağıllı avtomobillərə qarşı kiberhücumlara qarşı hazır olmalıdırlar. Xüsusilə fövqəladə əyləc və toqquşmadan qaçma kimi qabaqcıl sürücü təhlükəsizliyi xüsusiyyətləri üçün qabaqcıl proqram təminatı olan elektrik avtomobilləri hakerlərə qarşı həssas ola bilər.
Ağıllı maşın nə deməkdir?
Texnologiya irəlilədikcə, ağıllı telefonlar, ağıllı saatlar, ağıllı binalar, ağıllı televizorlar, ağıllı ağ əşyalar kimi bir çox anlayışla tanış olduq. “Ağıllı Vasitə” anlayışı da son illərdə həyatımızın vacib hissəsinə çevrilib. Ağıllı avtomobil qısaca rəqəmsal inteqrasiyaya malik avtomobil kimi müəyyən edilir. Qabaqcıl kommunikasiya texnologiyalarını ehtiva edən smart avtomobildəki bölmələr bir-biri ilə və bəzi xarici cihazlarla da əlaqə saxlaya bilir. Ən sadə misal sürücünün telefonunun nəqliyyat vasitəsi ilə təmasda olmasıdır. Sürmə idarəetmə sistemləri, sensor ekranlar, işığa həssas faralar, səsli əmr sistemləri, açarsız giriş və işə salma kimi xüsusiyyətlər avtomobili ağıllı edir. Zolaqda qalmaq, yolda olan canlıları və əşyaları əvvəlcədən fərq etmək kimi xüsusiyyətlərə malik olan ağıllı nəqliyyat vasitələri peyk xəritəsi ilə əlaqə quraraq istiqamətləri təmin edə bilir. Kiber hakerlər yeniləmələrdən yararlanırlar WatchGuard Türkiyə və Yunanıstan üzrə meneceri Yusuf Evmez, keçən il ağıllı avtomobillərə edilən kiberhücumların 85%-nin uzaqdan, 40%-nin isə hədəflənmiş arxa serverlərdən ibarət olduğunu bildirərək, ağıllı avtomobil sahiblərini haker təhlükəsinə qarşı xəbərdar edir.
Kiber hakerlər yeniləmələrdən yararlanırlar
WatchGuard Türkiyə və Yunanıstan üzrə meneceri Yusuf Evmez, keçən il ağıllı avtomobillərə edilən kiberhücumların 85%-nin uzaqdan, 40%-nin isə hədəflənmiş arxa serverlərdən ibarət olduğunu bildirərək, ağıllı avtomobil sahiblərini haker təhlükəsinə qarşı xəbərdar edir. Upstream-in son araşdırmasına görə, 2018-2021-ci illər arasında ağıllı avtomobilləri hədəf alan kiberhücumların intensivliyinin yüzdə 225 artdığını ifadə edən Evmez, ən əhəmiyyətli hücum kateqoriyalarının məlumat məxfiliyinin pozulması (38%), avtomobil oğurluğu (27%) olduğunu söylədi. ) və idarəetmə sistemləri (20%). bildirir ki. IoT və 5G texnologiyalarının üstünlük təşkil etdiyi ağıllı vasitələrdə ən böyük təhlükənin proqram yeniləmələri və ya yeni aparat əlavələri ola biləcəyinə diqqət çəkən Evmez, “Hakerlər yeniləmələri xüsusilə fürsət olaraq görürlər. Yeniləmələr zamanı yarana biləcək təhlükəsizlik zəifliklərini qiymətləndirən hakerlər kamera, avtomobil içi əyləncə sistemləri, avtomobili işə salmaq və dayandırmaq kimi əmrləri bloklayaraq sistemlərə zərər verirlər.
Hakerlər avtomobilləri oğurlamaq üçün açar siqnalı klonlaya bilərlər
Hakerlər avtomobilləri sındırmaq üçün müxtəlif yollar tapa bilərlər. Avtomobillərdə tapılan və istifadə edilən yeni texnologiyalar cinayət materialları arasında ən çox yer alır. Hakerlər avtomobilləri oğurlamaq üçün açar fobun siqnalını klonlaya bilərlər. Onlar həmçinin nəqliyyat vasitələrini tapmaq, uzaqdan kilidini açmaq, işə salmaq və idarə etmək üçün GPS məkanından istifadə edə bilərlər. Texnoloji hücumlar nəticəsində avtomobillərdəki tətbiqlərin işlək vəziyyətə düşdüyünü, sistemlərin zədələndiyini və hətta istifadəçiləri maddi itkilərə sürüklədiyini bildirən ekspertlərin fikrincə, mütəxəssislərin fikrincə, hissələrin dəyişdirilməsi həddinə çatıb. istifadəçilər avtomobil yeniləmələrini bir mütəxəssisin iştirakı ilə həyata keçirməlidirlər. Elektrikli avtomobillər doldurularkən təhlükə yarana bilər! Xüsusilə elektrikli nəqliyyat vasitələrinin kiberhücumlar üçün açıq hədəf olduğu bildirilir. Qeyd olunur ki, son zamanlar hakerlərin ən çox maraq göstərdiyi sahələrdən biri də elektriklə işləyən avtomobillərin enerji ilə doldurulduğu cihazlardır. Ağıllı avtomobil doldurma kabellərinin şarj təhlükəsizliyini idarə etməyə kömək edən məlumat komponentinə sahib olduğunu ifadə edən mütəxəssislər, “bubi-tələyə düşmüş” mobil şarj cihazlarının hakerlər tərəfindən yaradıla biləcəyinə diqqət çəkir və nəqliyyat vasitələrinin qəfil sındırıla biləcəyi barədə nəqliyyat vasitələri sahiblərini xəbərdar edir.
