Sığortalı Azərbaycan xəbər verir ki, Sığorta araşdırmalarının sığorta sui-istifadələrinin qarşısını almaq üçün çox vacib olduğunu deyən Sığorta Araşdırmaçıları və Ekspertləri Dərnəyinin (SİAD) sədri Aydın Elidar, “Dünyada heç bir sığorta sisteminin sorğu-sual etmədən ödəmə imkanı yoxdur. Bir yerə pul qoyub sonra gedib iyirmi dəfə istəsən, iyirmi dəfə dərhal verməyəcək. Sistem bunun öhdəsindən gəlməyəcək” deyə bildirib.
Bu gün artan sığorta fırıldaqları həm sığorta şirkətlərinə, həm də sığortalılara ziyan vurur
Sui-istifadə nəticəsində yaranan maliyyə itkiləri təəssüf ki, siyasətlərdə öz əksini tapır. Yaxşı bir sığorta araşdırması, sığorta polisləri üzərində ədalətsiz üstünlük əldə etmək üçün yaxşı niyyətli olmayan insanlar tərəfindən edilən sui-istifadələrin qarşısını almağın ən təsirli yollarından biridir. Sığorta Ekranında Damla Özafşarın qonağı olan Sığorta Tədqiqatçıları və Mütəxəssisləri Dərnəyinin (SİAD) prezidenti Aydın Elidar sözügedən sui-istifadə hallarının real potensialı və sığorta sektorunun görməli olduğu tədbirlərdən danışıb. Fırıldaqçılıq (sığorta dələduzluğu) barədə məlumat verən Elidar sığorta sektorunda mütəşəkkil zərərlə bağlı vəziyyəti də dəyərləndirib.
Sığorta araşdırmasının vazkeçilməz bir mövzu olduğunu vurğulayan Elidar, “Bəzən bankçılıqla sığortanı qarışdırırlar. Banka gedib pul qoyursan, istədiyin vaxt alırsan. Təbiət üçün uyğundur. Halbuki, sığortada ödədiyiniz mükafatın otuz qırx mislini, yanğın şöbəsində min dəfə, ölümlə nəticələnən qəzada beş yüz qatını tələb edə bilərsiniz və bunlar ödənilir. Dünyada heç bir sistemin sualsız ödəmə imkanı yoxdur. Bir yerə pul qoyub sonra gedib iyirmi dəfə istəsən, iyirmi dəfə dərhal verməyəcək. Sistem bununla məşğul olmayacaq”, – deyə o bildirib. Sığorta fəaliyyətinin başladığı gündən sığorta araşdırmalarının olduğunu vurğulayan Elidar, “Türkiyədə də belədir. Əsasən sığorta şirkətlərinə məxsus idi. Sığorta tənzimləyiciləri etdi. Amma Fırıldaqçılıq canlı bir fenomendir. Çox sürətlə inkişaf edir. Bu, qiymətləndirmə və sığortanın bütün digər üsullarından fərqlidir. Son iyirmi ildə sığorta şirkətləri bu xidməti autsorsing etməyə başladılar. Biz 2017-ci ildə tədqiqat şirkətləri kimi SİAD-ı yaratdıq. Amma sektorda sığorta sui-istifadəsi ilə mübarizə 2015-ci ildə SİSEB-in yaradılması ilə başladı. Ondan sonra çox şey formalaşdı. SİSEB şirkət ayırmadan hamısını görmək, vahid plan tərtib edib ictimaiyyətə çatdırmaq qabiliyyətinə malik bir ofisdir və çox uğurlu işləri var.
Mütəşəkkil zərər təqibində istədiyimiz nöqtədə deyilik
Mütəşəkkil zərərlərin təqibində çox yaxşı bir yerdə olmadıqlarını ifadə edən Elidar, “Sənaye olaraq istədiyimiz nöqtədə deyilik. Sığorta sektorunda Fırıldaqçılıqla mübarizədə sektorun nə yerdə olduğuna baxmaq lazımdır. Ölçmədiyinizi idarə edə bilməzsiniz. Avropada sui-istifadə halları 10 faiz səviyyəsindədir. Şimali Avropa ölkələrində mülkiyyətə qarşı cinayət demək olar ki, yoxdur. Bizdə oğurluq deyilən bir şey var. Əmlak təhlükəsizliyi problemimiz var. Məsələn, ehtiyac oğurluğu anlayışı Qərbdə yoxdur, bizdə var. Hər kəs öz işindən xeyir almağa öyrəşib. Bu səbəbdən hərəkətlər və işlər aydın və obyektiv şəkildə yoxlanılmalıdır. İnsanlara güvənmək olmaz”, – deyə o bildirib. Sektor 2021-ci ildə 85 milyard TL-yə yaxın zərər ödəyib Sənayenin 2021-ci ildə təqribən 85 milyard TL təzminat ödədiyini qeyd edən Elidar, “Bu, ümumi sayıdır. Fırıldaqla tutulan məbləğ təxminən 500 milyon TL-dir. Beləliklə, Fırıldaqçılıq 160-da 1-ə çatır. Heç bir şirkət vaxtını yüzdə yarım risklə keçirmir. Belə bir vaxt idarəetməsi yoxdur. Keçirilən vaxt vacibdir. Fırıldaqçılıqla mübarizəyə belə baxılır. Bu gün 500 milyonu tutmaq üçün tənzimləyicilər, iddiaçılar, sığorta işçiləri səhərdən axşama kimi çalışırlar. Şirkətlər itkilərinin 13 milyona çatdığını qəbul etsələr, daha ciddi fəaliyyət göstərirlər. Məsələn, “Türkiyə Sığorta”nın yeni şirkəti var, onların şöbəsi, müdirliyi var. Mən hamıya nümunə olmaq istəyirəm. Bu çətin mübarizədir. Mən yüksək səviyyəli rəhbərlərə, hətta səhmdarlara səslənirəm: 500 milyon TL heç nə deyil, diqqətinizi 13-14 milyarda yönəldin. Qoy bu sizin 2023 hədəfiniz olsun”.
Sığorta hovuzunu böyütmək bizim borcumuzdur
Sığorta hovuzunu qorumaq və genişləndirmək sektorun bütün maraqlı tərəflərinin vəzifəsi olduğunu bildirən Elidar, “Bu hovuzda heç bir sızma olmamalıdır. Qaçaq olmaq inanca mane olur. Bu gün insanlar siyasət almaqda çətinlik çəkir, şirkətlər də çətin anlar yaşayır. Onu daha münasib etmək lazımdır. Firmaların məhsullarını araşdırsanız zəmanət ayrı, ödəniş ayrı. Bunun çox da fərqi yoxdur, amma texniki cəhətdən rahatlıqla deyə bilərəm ki, bir şirkətin faydalana biləcəyi açıq sahə “Fırıldaqçılıq” şöbəsi olacaq”.
Zərər fayllarını düzgün qiymətləndirmək vacibdir
Zərər fayllarının qiymətləndirilməsinə də toxunan Elidar, bunun bütün dünyada çətin və çox sürətli bir proses olduğunu ifadə edərək, “Fırıldaqlığın nə olduğunu, nəyin Fırıldaq olmadığını tez bir zamanda razılaşdırmaq lazımdır. Sığorta şirkətlərinin rəqəmlərlə şübhələndiyi yüz fayldan yalnız otuzunda fırıldaqçılıq aşkar edilə bilər. Faylı araşdıranda Fırıldaq deyirsən, amma sahəyə enib baxırsan. Bu, əslində bizi assosiasiyada başqa bir məqama gətirdi. Tərəflərlə aparılan danışıqlar çərçivəsində 200 minə yaxın sığortalı və ya bu hovuzdan olan insanlarla görüşürük. Təxminən 55 faizində Fırıldaqçılıq var. Bu nə deməkdir, biz 150 min normal sığortalı ilə görüşürük”. Zərərdən sonra sığortalı ilə görüşmək çox dəyərlidir. Zərərdən əvvəl müştəri ilə görüşməyin bazar strategiyalarından biri olduğunu bildirən Elidar, “Məhsul alıb satırsınız. Amma zərərdən sonra sığortalı ilə görüşmək çox dəyərlidir. Belə bir fikir var ki, biz sığorta şirkətinin adından işləyirik və dəymiş ziyanın ödənilməməsini təmin edirik, lakin biz bu araşdırmaları aparmasaq, sığorta şirkəti yüz işin heç birini ödəməyəcək, ya da çətin olacaq. ödəmək. Bəzən sığorta şirkətinə faylın normal fayl olduğunu izah etməkdə çətinlik çəkirik. Agent dostlar bir araşdırma şöbəsi olmasaydı, bir çox faylı izah edə bilməzdilər. Biz həqiqətən də bunun tərəfindəyik. Sığorta şirkətlərinin də buna bu cür baxmasını istəyirəm”. Sığorta şirkətlərinin sığorta haqlarını dəqiq və tez ödəməyə çalışdıqlarını bildirən Elidar, problemin anomaliyaya çevrilən faylların idarə olunması prosesində başladığını və onlara daxil olduqlarını bildirdi. bu nöqtədə şikayətlər.
Hər filialda mütəşəkkil ziyan var
Mütəşəkkil zərərin gündən-günə artmaqda davam etdiyinə diqqət çəkən Elidar sözlərinə belə davam edib: “İqtisadi böhranlarda mülkiyyət əleyhinə cinayətlərdə artım var. Hər filialda mütəşəkkil ziyan var. Bu, adi nəqliyyat vasitələrini pozmağa bənzəyir. Problemlər xüsusilə səhiyyə sahələrində özünü göstərir. Demək olar ki, bütün qadınlar miqren alır və miqren botoksu alırlar. Sığorta şirkətlərini aldadırlar. Maddi vəziyyəti yaxşı olmayan, anbarı yanğında əridə bilməyənlərin yanğın, oğurluq hadisələri baş verir. Tədricən artır. Çox sayda fayl var. Bütün bunlara diqqət yetirmək lazımdır. Bunları audit hesabatları ilə tapmaq mümkün deyil. Sahədə görünəcək fayllar. Fırıldaqçılıq departamenti yaradılanda təşkilati sxemdə onun birləşdiriləcəyi yerlər də önəmlidir. Şəffaflıq mübarizə vasitəsidir”. İşçilər tərəfindən də sui-istifadə halları var. Sığorta sektorunda da işçilər tərəfindən sui-istifadə hallarının olduğunu deyən Elidar bildirib ki, belə hallarda şirkətlər işçiləri xəbər vermədən işdən çıxarmağa gedirlər. Elidar sui-istifadə ilə bağlı heç bir məlumat olmadığı üçün həmin şəxslərin yenidən sektorda işlədiklərini diqqətə çatdıraraq, “Təəssüf ki, acınacaqlı vəziyyətdir. Sığorta şirkətlərində heyət arasında problemli insanlar ola bilər, lakin daxili audit meneceri və Fraud məmurları çox təmiz olmalıdır. Sektor də buna diqqət yetirir”, deyə o bildirib.
Şirkətlərin Fırıldaqçılıq departamentləri olmalıdır
Sığorta şirkətləri ilə əlaqənin ilk olaraq e-mail və mesaj vasitəsilə edildiyini bildirən Elidar, “Bizim işimiz üzbəüz işdir. Həmsöhbətlərimizlə yaxın münasibətdəyik. Fırıldaqçılıq şöbəsində işləyən dostlarım da dediklərimin hamısını deyirlər. Fırıldaqların şöbələri olmalıdır. Birlik olaraq əlimizdən gələni edirik ki, dəstək olsun. Cinayətkar daimi mübarizə tələb edir. Sığorta şirkətlərinin strukturları bir-iki istisna olmaqla, bu mübarizəni aparmağa o qədər də güclü deyil. Amma ən azından hazırda Fraud ödəmək lüksümüz yoxdur. Bir və ya iki nəfərin mübarizə apara biləcəyi bir şey deyil. Bir-iki istisna istisna olmaqla, Fırıldaqçılıq sektorunun bütün şöbələri avtoqəzalar üçün yaradılıb. Fırıldaqçının sənaye ziyanı ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Sağlamlıq tərəfi yoxdur. Sağlamlıq tərəfində özəl xəstəxanalar özəl tibbi sığorta haqqında soruşurlar. Əlbəttə bilər, amma həkim də soruşur. Çünki şəxsi tibbi sığortası varsa, testləri şişirdəcək. Bu, açıq və açıq şəkildə edilir. Fırıldaqçılıqla mübarizə çox vacibdir. İki il ərzində çox böyük qənaət əldə edə bildik”. Fırıldaqçılıqla mübarizə apara bilən 30-40 şirkət olduğuna diqqət çəkən Elidar, “5-6 adam var ki, fırıldaqçı mütəxəssis dediyimiz bu işdə illərlə təcrübəsi olan və bu işlə mübarizə apara bilir. Onu becərmək çox çətindir. O, yəqin ki, 5 ildir ki, bu bizneslə məşğuldur.
Sığortalı Azərbaycan – https://sigortaliazerbaycan.com/ – Sigorta Medya Nəşridir – bütün hüquqlar qorunur
Sigorta Medya Türkiye – www.sigortamedya.com.tr
– Sığorta növləri və ümumi sığorta fəaliyyətləri haqqında ətraflı məlumat almaq üçün veb saytımıza daxil ola bilərsiniz. Hər gün daha inkişaf etmiş cəmiyyət olmaq məqsədi ilə addımlar atırıq. Sığorta xidmətlərinin nə qədər vacib olduğunu izah etmək, üçün ən son məlumat ları və xəbərləri daxil edirik. Faydalanmaq istədiyiniz sığorta növləri haqqında ətraflı məlumat əldə etmək üçün saytımıza nəzər yetirə bilərsiniz. Saytımız vasitəsi ilə eyni zamanda həm fərdi həm korporativ sığorta növləri ilə tanış ola və bütün suallarınıza dərhal cavab ala bilərsiniz. Bizim saytımızın köməyi ilə şəxsi pensiya və həyat sığortası ilə bağlı maraqlandığınız bütün suallara cavab tapa bilərsiniz.
