Azərbaycan Respublikasında Daşınmaz əmlakın sığortası məcburidir və bu tələb İcbari Sığortalar haqqında qanunun xüsusi bölməsində əks olunmuşdur.
Daşınmaz əmlakın icbari sığortası məqsədləri üçün hüquqi və fiziki şəxslərə məxsus tikililərin, yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin, yaşayış evləri və binalarının, mənzillərin, habelə siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilən dövlət əmlakının sığortası icbaridir.
Bu yazı ilə qeyri yaşayış sahələrinə tətbiq edilən daşınmaz əmlakın icbari sığorta müddəalarının dərinliyinə varacağıq.
Beləliklə Azərbaycan Respublikasının hüdudları çərçivəsində fəaliyyət göstərən fiziki və hüquqi şəxslərə məxsus və/və ya onların istifadəsində olan daşınmaz əmlak məcburi qaydada sığortalanır. Sığortalanma zamanı sığorta məbləği olaraq əmlakın eynisi ilə əvəz etmə xərcləri əsas götürülür. Bəs sığorta haqqlar necə hesablanır? Sığorta haqqları hesablanan zaman əmlakın risk kateqoriyası, onun dəyəri və tətbiq ediləcək azadolma məbləği nəzərə alınır.
Təbii ki, daha az risk daha az sığorta haqqı deməkdir. Sığorta haqqının məbləğinə böyük təsiri olmasa da azadolma məbləğinin limiti də önəm kəsb edir, daha yüksək azadolma daha az sığorta haqqı deməkdir.
Bəs hansı əmlaklar ümumiyyətlə sığortaya qəbul olunmur?
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə və Azərbaycan Respublikasının Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinə uyğun olaraq sökülməsi barədə qərar qəbul edilmiş daşınmaz əmlak, tikintisi başa çatmayan daşınmaz əmlak, qəzalı vəziyyətdə olan daşınmaz əmlak və Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 180-ci maddəsinə uyğun olaraq özbaşına tikinti sayılan daşınmaz əmlak.
Daşınmaz əmlakın aşağıdakı hallar nəticəsində zədələnməsi, məhv olması, yaxud hər hansı digər formada itkisi sığorta hadisəsi hesab olunur:
- yanğın, ildırım düşməsi;
- məişətdə və istehsalatda istifadə olunan qazın partlayışı;
- elektrik naqillərində baş verən qısa qapanma;
- buxar qazanlarının, qaz anbarlarının, qaz kəmərlərinin, maşınların, aparatların və digər oxşar qurğuların və ya cihazların partlayışı;
- su, istilik, kanalizasiya kəmərlərinin və yanğınsöndürmə sistemlərinin qəzası, habelə qonşu tikililərdən, yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrindən, yaşayış evlərindən və binalarından, mənzillərdən, otaqlardan daxil olan su nəticəsində subasma;
- hər hansı predmetin və ya onun hissələrinin düşməsi, atılması, dəyməsi, dağılması, axıdılması və digər bu kimi formalarda təsiri;
- yerüstü nəqliyyat vasitəsinin dəyməsi;
- təbii fəlakətlər – zəlzələ, vulkan, fırtına, qasırğa, tufan, dolu, sel, daşqın, leysan, yer sürüşməsi; üçüncü şəxslərin hərəkətləri.
Əmlakın aşağıdakı hallar nəticəsində zədələnməsi, məhv olması, yaxud hər hansı digər formada itkisi sığorta hadisəsi hesab olunmur:
- sığortalının, faydalanan şəxsin və ya onların rəhbər işçilərinin hadisənin baş verməsinə yönəldilmiş qəsdən etdiyi hərəkətlər;
- sığortalanmış əmlaka təmir, emal və ya digər istehsalat məqsədləri üçün tətbiq olunan istehsal alovunun, yaxud istiliyin təsiri nəticəsində, eyni zamanda yanğın baş verməmişdirsə, belə əmlaka zərərin dəyməsi;
- hadisə zamanı və ya hadisədən sonra əmlakın hər hansı hissəsinin oğurlanması;
- qrunt sularının səviyyəsinin dəyişməsi;
- suyun borulardan və ya rezervuardan şaxta vurma, aşınma, yeyilmə, tədricən xarab olma, boruların və rezervuarların təmiri, köçürülməsi və ya tutumunun artırılması nəticəsində axması.
Bəs kimlər bu sığorta ilə Sığortalı hesab olunurlar?
Sahibi olduğu daşınmaz əmlakın icbari sığortası müqaviləsini bağlayan və müvafiq icbari sığorta şəhadətnaməsinin adına verildiyi şəxs sığortalı hesab edilir.
Qeyd edilənlərə əlavə olaraq hüquqi və ya fiziki şəxslər istismar etdikləri daşınmaz əmlakla bağlı öz mülki məsuliyyətlərini də üçüncü şəxslər qarşısında sığortalamağa borcludurlar.
Daşınmaz əmlakın istismarı ilə bağlı mülki məsuliyyətin icbari sığortası müvafiq əmlakın istismarı, o cümlədən həmin əmlakın ərazisində inşaat, təmir, yenidənqurma və ya digər işlərin həyata keçirilməsi zamanı üçüncü şəxslərin sağlamlığına və əmlakına dəyən zərərin əvəzinin ödənilməsi məqsədi ilə tətbiq edilir.
Daşınmaz əmlakın istismar edilməsi, o cümlədən onun ərazisində inşaat, təmir, yenidənqurma və ya digər işlərin aparılması nəticəsində aşağıdakı hallarda zərərçəkən üçüncü şəxslərin sağlamlığına və (və ya) əmlakına dəyən zərərin əvəzinin ödənilməsi üzrə mülki məsuliyyətin yaranması faktı sığorta hadisəsi hesab olunur:
- elektrik və ya qaz cihazlarından istifadə nəticəsində yaranan yanğın, yaxud belə yanğının qarşısının alınması üçün görülən tədbirlərin nəticələri;
- qaz partlayışı;
- elektrik naqillərində baş verən qısa qapanma;
- su, istilik və kanalizasiya xətlərində baş verən qəza nəticəsində subasma;
- hər hansı predmetin və ya onun hissələrinin düşməsi, atılması, dəyməsi, dağılması, axıdılması və digər bu kimi formalarda təsiri.
Bəs üçüncü şəxslər dedikdə kimlər nəzərdə tutulur?
Müvafiq icbari sığorta müqaviləsinin tərəfi olmayan, sığortalının və ya sığorta olunanın hərəkəti və ya hərəkətsizliyi nəticəsində zərər çəkən şəxslər, o cümlədən nəzərdə tutulmuş hər hansı əmlakın olduğu yerə, həmçinin inşaat, təmir, yenidənqurma və ya digər işlərin aparıldığı əraziyə giriş müvafiq qaydada qadağan olunmadığı halda, həmin əraziyə daxil olan belə şəxslər, habelə onların ailə üzvləri bu Fəslin məqsədləri üçün üçüncü şəxs sayılırlar.
Sığorta hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxslərə dəyən zərər üzrə sığorta məbləğləri aşağıdakı kimi müəyyən edilir:
- fiziki şəxslərin sağlamlığına dəyən zərər üzrə ümumi sığorta məbləği 50.000 manatdan çox olmamaq şərtilə, bir fiziki şəxsin sağlamlığına dəyən zərər üzrə 5000 manat;
- əmlaka dəyən zərər üzrə 50.000 manat.
Bu tələblə bağlı illik sığorta haqqları müvafiq risk kateqoriyasına uyğun olaraq hesablanır.
Ali Bayramov – Sigorta Medya – 09.07.2021
Sığortalı Azərbaycan – https://sigortaliazerbaycan.com/ – Sigorta Medya Nəşridir – bütün hüquqlar qorunur
Sigorta Medya Türkiye – www.sigortamedya.com.tr
– Zorunlu olarak yapılması gereken sigorta çeşitleri ve genel sigortacılık faaliyetleri ile ilgili olarak bilgi almak için sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Her geçen gün daha bilinçli bir toplum hale gelebilmek için gelişmişliğin göstergesi olan konularda adım atmaktayız. Sigorta hizmetlerinin ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu anlatabilmek için en güncel bilgilere ve haberlere yer vermekteyiz. Sizler de alım yapabileceğiniz sigorta türleri ve detayları hakkında bilgi alabilmek için hızla bizleri ziyaret edebilirsiniz. Bireysel ve kurumsal sigorta ihtiyaçlarınızı karşılarken aklınıza takılan her türlü sorunuzun yanıtını hemen alabilirsiniz. Bireysel emeklilik ve hayat sigortası konularında sizleri bekleyen tüm detaylı bilgileri bizler sayesinde elde etmeniz mümkün olacaktır. –
